خیانت در امانت | شرایط و مجازات و نحوه اثبات خیانت در امانت

خیانت در امانت یک جرم مشخص شده در قانون است. موضوع این جرم اموال یا اسناد مالی است که به امانت در اختیار شخص قرار گرفته و شخص خیانت در این امانت می نماید.

اما باید توجه داشت که خیانت موضوع قانون دارای شرایط خاصی بوده که ممکن است با خیانتی که در عرف جامعه معروف است گاهاً تفاوت داشته باشد. شرایط تحقق جرم خیانت در امانت در ادامه بررسی می گردد.

برای شناخت کامل جرم خیانت در امانت که بر اساس قانون و تجربه وکیل متخصص جرم خیانت در امانت  از رویه قضائی تنظیم شده است تا انتهای مقاله همراه ما بمانید.

شرایط جرم خیانت در امانت

در جرم خیانت در امانت  و این پیمان شکنی و نقض عهد  در قانون شرایط مشخصی دارد که خدمتتان به تفصیل توضیح داده میشود.

مال مورد امانت باید توسط شخص استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود گردد

شکایت از امین (کسی که مال یا سندی را نزد او به امانت می گذاریم) در صورتی امکان دارد که هر یک از ۴ عمل که در زیر آمده توسط او انجام شود و این اعمال منجر به ضرر و ورود خسارت به صاحب مال گردد.(وقوع یکی از این موارد کافی است)

مال مورد امانت توسط امین استعمال و استفاده شود

مثلا مصالح ساختمانی را به شخصی به عنوان امانت سپرده اید و او آن را در ساختمان خویش به کار برد یا خودرو خود را به شخصی به امانت سپرده و شرط کرده اید که مورد استفاده قرار نگیرد اما شخص خودروی شما را روشن و رانندگی نماید. (خائن در امانت باید از اموال استفاده کند)

مال مورد امانت توسط امین تصاحب شود

امین نسبت به مالی که به وی به عنوان امانت سپرده شده همانند مالک مال برخورد نماید مثلا را مال را بفروشد یا مال را در رهن قرار دهد یا گرو بگذارد یا با وجود درخواست صاحبِ مال ، آن را پس ندهد.

مال مورد امانت توسط امین تلف شود

امین مال مورد امانت را از بین ببرد. نکته مهم آن که این از بین بردن می تواند به صورت انجام یک عمل باشد مثلا آتش زدن مال یا عدم انجام یک عمل باشد مثلا غذا ندادن به حیوان.

پس با عمل نکردن و یا ترک فعل هم می توان مرتکب خیانت در امانت شد.

مال مورد امانت توسط امین مفقود شود

امین مال مورد امانت را مفقود کند به طور مثال خودرو را در محلی نا معلوم رها کند.

بیستر بدانیم : دو شرط مهم در  جرم تحصیل مال غیر از طریق نامشروع  چیست و شرایط تحقق آن چگونه است

موضوع جرم خیانت در امانت

موضوع جرم خیانت در امانت باید عین مال یا وسیله تحصیل (به دست آوردن) مال باشد

جرم خیانت در امانت وقتی قابل تصور است که استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن نسبت به عین و خود مال  و یا وسلیه به دست آوردن مال همانند چک، سفته یا هر سندی که به واسطه آن بتوان مالی به دست آورد، صورت گیرد بنابراین این جرم نسبت به مواردی که ارزش مالی از نظر قانونی ندارند، واقع نمی شود.

به طور مثال استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن مشروبات الکلی و مواد مخدر و همچنین اسناد هویتی مثل کارت ملی و شناسنامه و سند مالکیت زمین یا آپارتمان، جرم خیانت در امانت نیست. مشروبات الکلی چون قانونا نمی توان خرید و فروش کرد ، در نتیجه ارزش مالی هم برای آن درنظر گرفته نمی شود .

همچنین اگر شخصی کارت ملی ، شناسنامه شما را پس نداد ، نمی توانید به اتهام خیانت در امانت از او شکایت کنید ، چون کارت ملی ارزش مالی ندارد و قابلیت خرید و فروش قانونی در بازار را ندارد.

بیشتر بدانیم : مجازات استفاده از سند جعلی

شروط صاحب مال هنگام سپردن امانت

سومین شرط خیانت در امانت این است که سپرده شدن مال به امین باید  به یکی از روش های  قانونی باشد و حین سپردن شرط شده باشد که آن مال به صاحب مال بازگردانده شود و یا صرف کار مشخصی شود

با این توضیح که مال یا وسیله به دست آوردن مال (مثل چک) باید توسط صاحبِ آن به شخص سپرده شود و اگر شخص خود به نحوی مال را به دست آورد، جرم خیانت در امانت منتفی است. به طور مثال شخص یک قطعه طلا پیدا کند و بفروشد. این شخص مرتکب خیانت در امانت نشده است.

نکته مهم آن که سپردن مستقیم مال شرط خیانت در امانت نیست مثلا امکان دارد شما کلید خانه خود را به شخص بدهید که در این صورت لوازم خانه نیز امانت در نزد آن شخص است. درست است که شما همه لوازم خانه را به شخصی نسپرده اید ولی وقتی کلید خانه را که سپرده اید در واقع به صورت غیر مستقیم وسایل خانه را به او به امانت سپرده اید.

منظور از روشهای قانونی آن است که مال یا وسیله تحصیل مال باید توسط مالک قانونی به شخص سپرده شود بنابراین چنان چه سارقی مال سرقت شده را به شخصی بسپارد و آن شخص مال را به صاحب آن مسترد نماید، خیانت در امانت واقع نشده است.

نکته بسیار مهم در خیانت در امانت

در صورتی می توان استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن مال را خیانت در امانت دانست که حین دادن مال شرط شده باشد ، مال مسترد شود ؛

یعنی زمانی که مالی را به شخصی تحویل میدهیم ، شرط یا توافقمان در آن لحظه این باشد او مال را به مالک یا هر شخصی که از سوی مالک معرفی می شود مسترد نماید  ( بازگرداند) یا به مصرف معین برساند بنابراین اگر چکی را به صورت قرضی به شخصی بدهیم که شخص با آن مثلا یخچال بخرد نمی توانیم به دلیل آن که چک را تحویل صاحب فروشگاه داده از وی شکایت خیانت در امانت نماییم چرا که شرط شده بود که این چک برای مصرف مشخص (خرید یخچال و تحویل به صاحب فروشگاه) استفاده شود.

توجه داشته باشیم که هر موردی که شخص موظف به استرداد  و بازگرداندن مال است و استرداد ننماید یا تلف و مفقود و استعمال نماید، جرم خیانت در امانت نیست بلکه باید مال توسط صاحب مال به امانت داده شود و شرط بازگرداندن مال شده باشد.

به طور مثال قطعا مالی که پیدا می کنیم باید به صاحب آن مسترد نماییم اما چون توسط صاحب مال به ما سپرده نشده، خیانت در امانت منتفی است.

یا امکان دارد مالی با این فرض که شخص مستحق آن است به وی داده شود بعدها مشخص گردد مستحق نبوده است؛ در این مورد نیز خیانت در امانت منتفی است هرچند شخص مکلف به استرداد مال به مالک است.

بیشتر بدانیم : جرم شهادت دروغ چیست

سوء نیت و اثبات آن در خیانت در امانت

چهارمین شرط خیانت در امانت این است که امین می بایست با سوءنیت اقدام به استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن مال نماید

همانطور که در مقاله مربوط به وکیل امور کیفری مفصل توضیح دادیم ، اثبات سوءنیت یکی از مهمترین ارکان اثبات جرم در پرونده های کیفری است .

 توضیح آن که ممکن است مال بر اثر آتش سوزی غیر عمدی و حوادث طبیعی تلف یا مفقود شود یا مال از وی سرقت شود در این موارد جرم خیانت در امانت واقع نشده است زیرا در صورتی امین مجرم است که عمداً اقدام به استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن مال به ضرر صاحب آن نماید.

در مواردی امکان دارد شما به دلیل آن که طلبی از صاحب مال دارید از بازگرداندن مال خودداری میکنید؛ اصطلاحا گروکشی می کنید . یعنی می گویید تا زمانی که طلب شما داده نشود ، مال را به صاحب آن باز نمی گردانید:

در این موارد اکثر قضات اعتقاد دارند که امین سوءنیت ندارد و مرتکب جرم خیانت در امانت نشده است. در فقه شیعه این امر تحت عنوان تقاص مطرح است که از نظر فقها در مواردی امکان دارد. هر چند توصیه می شود در این موارد شخص به دادگاه مراجعه و دعوا طرح نماید و همان مال را با قرار تامین خواسته نزد خود توقیف نماید تا در مظان اتهام قرار نگیرد.

وکالت محضری و سوء استفاده از آن

یک سوالی که از وکلای آنلاین اترس پرسیده می شود آیا وقتی به شخصی وکالت محضری می دهیم  و وکیل مدنی از وکالت محضری سوءاستفاده می کند ، جرم خیانت در امانت اتفاق افتاده است یا نه ؟

در پاسخ باید گفت سوءاستفاده از وکالت محضری ، خیانت در امانت نیست چون به صرف اینکه به شخصی وکالت میدهید ، مالی را به لحاظ فیزیکی به او نمی سپارید بلکه اختیار معامله کردن به او می دهید و اگر مثلا به شخصی اختیار فروختن مال به خودش و به هر قیمتی بدهید و بعدا او از این اختیار در وکالت استفاده کند ، نمیتوانید ادعا کنید که قرار ما این نبوده است .

در نتیجه بهتر است قبل از امضا هر سند از خدمات حقوقی تخصصی اترس استفاده نمائید.

مشاوره حقوقی برای خیانت در زن و همسر

میزان مجازات جرم خیانت در امانت

به موجب ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی مجازات خیانت در امانت سه ماه تا ۱۸ ماه حبس است. این جرم از جرایم قابل گذشت است که در صورت گذشت شاکی در هر مرحله ای مجازات لغو می شود. چنان چه گذشت قبل از صدور حکم قطعی یا قطعیت حکم باشد قرار موقوفی تعقیب و پس از آن قرار موقوفی اجرا صادر می گردد.

جرم خیانت در امانت شباهت زیادی به کلاهبرداری دارد به همین دلیل ، ممکن است باهم اشتباه گرفته شود .

برای بررسی دقیق تر جرم کلاهبرداری توصیه داریم ، شرایط تحقق عمل جرم کلاهبرداری را مطالعه فرمایید

نحوه طرح شکایت خیانت در امانت

مطابق تجربه وکلای  متخصص جرایم مالی کیفری موسسه حقوقی اترس در دعاوی کیفری  باید گفت :

جهت تعقیب کیفری و مجازات مرتکب جرم خیانت در امانت با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی می توانید اقدام به طرح شکایت از او بکنید. توصیه می شود قبل از اقدام به شکایت یک اظهارنامه برای شخص ارسال نمایید.

پس از طرح شکواییه در بیشتر موارد ابتدا پرونده به کلانتری محل وقوع جرم ارجاع تا تحقیقات اولیه انجام گردد. در صورتیکه پرونده در شهر تهران است ، بهتر است از وکلای دادگستری تهران مشورت بگیرید.

بعد از آن پرونده به یکی از شعب دادسرا ارجاع و پس از تکمیل تحقیقات بازپرس رسیدگی کننده قرار نهایی را صادر می نماید.

متن شکواییه خیانت در امانت

نکته مهم آن که چون این جرم از جرایم پیچیده است؛ متن شکواییه از اهمیت بالایی برخوردار است بنابراین بهتر است جهت تنظیم متن شکواییه به یک وکیل  کیفری مراجعه نمایید و قطعا با توجه به آن که پروسه دادرسی جرم نیز پیچیدگی های زیادی دارد،

استخدام وکیل خوب دادگستری متخصص جرایم مالی شانس پیروزی شما را بالا خواهد برد. ما در اترس با بهره مندی از وکلای متخصص در زمینه جرایم مالی آماده ارائه خدمت به شما در زمینه مشاوره حقوقی تخصصی  هستیم.

اگر  قرار منع تعقیب باشد قابل اعتراض توسط شاکی است ولی چنان چه جلب به دادرسی(تشخیص مجرم بودن متهم توسط بازپرس) باشد، پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه ارجاع می گردد تا دادگاه رسیدگی و حکم صادر نماید،

حکم دادگاه کیفری از سوی شاکی و متهم قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر است.

نویسنده : سرکار خانم وکیل شهلا اروجی

مدیرحقوقی موسسه اترس

اترس همراهی قابل اتکا